Praca w trakcie studiów to już nie wyjątek, lecz standardowa praktyka – studenci poszukują możliwości wcześniejszego zdobycia praktycznych umiejętności, rozbudowy sieci kontaktów branżowych oraz zwiększenia swoich zasobów finansowych. Wejście na rynek pracy może być źródłem stresu, zwłaszcza dla osób stawiających pierwsze kroki w karierze zawodowej. Podjęcie zatrudnienia wymaga zaznajomienia się ze skomplikowanym językiem umów, a niejasne zapisy, różne formy zatrudnienia oraz odmienne metody ewidencji czasu pracy mogą wprowadzać zamieszanie. Przed złożeniem podpisu pod umową, konieczne jest dokładne zapoznanie się z jej treścią oraz poznanie zarówno przysługujących uprawnień, jak i wynikających z niej zobowiązań.
Zanim studenci podpiszą swoją pierwszą umowę, powinni dokładnie zapoznać się z przepisami Kodeksu pracy. Te przepisy jasno określają, jakie prawa mają pracownicy i jakie obowiązki spoczywają na pracodawcach. Zrozumienie zasad dotyczących urlopów, sposobu obliczania wynagrodzenia za nadgodziny i warunków rozwiązania umowy umożliwia pracownikowi aktywną ochronę swoich interesów i pozwala uniknąć nieporozumień w miejscu pracy. Przed podjęciem zatrudnienia każdy powinien szczegółowo zapoznać się z regułami liczenia dni wolnych i rozliczania absencji chorobowej. Ważne jest również poznanie norm czasu pracy oraz stawek wypłat, które obowiązują przy danym wymiarze godzin.
Jeżeli pojawią się jakiekolwiek pytania lub niejasności, warto zwrócić się o poradę do specjalistów z uczelnianego biura karier, którzy zapewniają wszechstronne doradztwo w kwestiach formalnych dotyczących zatrudnienia. Pracownicy biura dysponują aktualnymi informacjami na temat przepisów prawa pracy i mogą pomóc w analizowaniu treści umów.
Umowa o pracę stanowi najpopularniejszą formę zatrudnienia, gwarantującą stabilność na rynku pracy. W ramach tego kontraktu precyzyjnie definiuje się kwestie związane z czasem pracy, wysokością wynagrodzenia oraz świadczeniami socjalnymi. Osoby, dla których priorytetem jest pewność zatrudnienia i przejrzyste warunki pracy, często decydują się właśnie na tę opcję. Umowa o pracę, choć zapewnia poczucie bezpieczeństwa, może jednak wiązać się z mniejszą elastycznością w organizacji własnego czasu.
Zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych stanowi alternatywę, oferującą większą swobodę działania. Umowa zlecenie, w której zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonej czynności, umożliwia realizację konkretnych zadań, a wynagrodzenie jest wypłacane po wykonaniu usługi. Studenci często wybierają ten model, aby pogodzić naukę z pracą. Należy jednak pamiętać, że ta forma zatrudnienia nie zapewnia pełnych praw pracowniczych, takich jak płatny urlop czy ochrona przed nagłym zwolnieniem. Ponadto, umowy cywilnoprawne różnią się od umów o pracę pod względem odpowiedzialności stron.
Umowa o dzieło jest często wykorzystywana w sytuacjach, gdy wymagane jest wykonanie konkretnych projektów lub prac o charakterze twórczym. W tym typie umowy wynagrodzenie jest bezpośrednio związane z osiągnięciem konkretnego, uprzednio ustalonego rezultatu. Decydując się na taką formę zatrudnienia, należy mieć świadomość braku standardowych świadczeń pracowniczych oraz ograniczonej ochrony socjalnej. Należy również zwrócić uwagę na to, że odpowiedzialność wykonawcy w umowie o dzieło skupia się na dostarczeniu określonego rezultatu, a nie na samym procesie jego powstawania. Oznacza to, że liczy się efekt końcowy – a nie to, jak długo i w jaki sposób praca była wykonywana.
Wybór formy zatrudnienia wpływa na równowagę między studiami a pracą. Podpisując umowę o pracę, można zyskać stabilność, pełen zestaw świadczeń, ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego oraz zabezpieczenie finansowe w przypadku choroby. Natomiast kontrakty cywilnoprawne mogą oferować wyższe wynagrodzenie netto przy większej elastyczności rozkładu czasu pracy.
Każdy student musi sam zdecydować, czy w jego sytuacji istotniejsza jest elastyczność harmonogramu i potencjalnie wyższe dochody, czy może pewność zatrudnienia z pełnym zabezpieczeniem socjalnym.
Oferty pracy często zawierają obietnicę dodatkowych świadczeń, które stanowią ważny element motywujący do współpracy. Według ubiegłorocznego badania „Studenci na rynku pracy”, realizowanego w ramach Programu Kariera Polskiej Rady Biznesu, studenci najchętniej wybierają pakiet prywatnej opieki medycznej (29% respondentów), karnet sportowy (25%) oraz dofinansowanie kursów i szkoleń (23%).
Część studentów ceni elastyczny harmonogram pracy, możliwość pracy zdalnej lub wyjazdów zagranicznych, podczas gdy inni zwracają uwagę na dodatkowe udogodnienia, na przykład strefy relaksu, wydarzenia integracyjne czy vouchery na posiłki. Te inicjatywy wpływają na budowanie pozytywnego wizerunku pracodawcy, przyczyniając się do lepszego funkcjonowania środowiska pracy oraz równowagi między obowiązkami zawodowymi a życiem osobistym.
Pierwsza wypłata wywołuje wiele emocji i często pozostaje w pamięci na długi czas. Sposób rozliczeń oraz termin przekazywania wynagrodzenia zależą od rodzaju zawartej umowy oraz ustaleń z pracodawcą. Pracownicy zazwyczaj otrzymują wynagrodzenie raz w miesiącu, natomiast w umowach cywilnoprawnych rozliczenie może odbywać się na podstawie stawek godzinowych, umożliwiając częstsze przekazywanie środków – na przykład w cyklu tygodniowym lub po realizacji określonego zadania.
Wypłata wynagrodzenia w gotówce jest obecnie coraz mniej powszechna, a przelew na konto bankowe stał się standardową praktyką. Z tego powodu, jeszcze przed rozpoczęciem pracy, warto wybrać się do banku i założyć konto osobiste. Przy wyborze konta warto wziąć pod uwagę opłaty za jego prowadzenie, koszty związane z korzystaniem z karty debetowej, dostępność bezpłatnych wypłat z bankomatów w kraju i za granicą, a także koszty przelewów internetowych i mobilnych. Studenci, którzy planują częste podróże, powinni zwrócić szczególną uwagę na koszty transakcji zagranicznych.
Pojawienie się pierwszej stałej pensji często skłania do przemyśleń nad sposobem zarządzania pieniędzmi – szczególnie w sytuacjach, gdy pojawiają się nieoczekiwane wydatki lub długoterminowe cele wymagające systematycznego finansowania. Jedni decydują się na regularne odkładanie określonej sumy, aby zgromadzić oszczędności, podczas gdy inni starają się pomnażać swój majątek – przeznaczając część dochodu na inwestycje, na przykład w fundusze lub surowce.
Popularnym rozwiązaniem jest również rozdzielenie wypłaty na kilka rachunków – jeden na bieżące wydatki, a drugi jako zabezpieczenie finansowe na przyszłość. Taki sposób postępowania ułatwia kontrolę nad wydatkami i umożliwia stopniowe powiększanie zasobów, które można przeznaczyć na realizację ambitniejszych planów, jak wymarzone podróże lub rozwój zawodowy poprzez specjalistyczne szkolenia.
Niektórzy studenci, jeszcze w trakcie edukacji, dochodzą do przekonania, że praca na etacie nie jest dla nich odpowiednia i zaczynają myśleć o zbudowaniu własnej marki. Rozpoczęcie działalności gospodarczej wiąże się z koniecznością starannego przygotowania i podejmowania świadomych decyzji, ale może otworzyć przed nimi perspektywę zawodowej niezależności.
Dopełnienie wszelkich wymogów prawnych i formalności to ważny etap podczas zakładania firmy. Rejestracja działalności w odpowiednim rejestrze jest jednym z pierwszych kroków. Dla jednoosobowej działalności gospodarczej będzie to CEIDG, a dla spółek – KRS. Następnie należy wybrać formę opodatkowania, zgłosić firmę do ZUS-u oraz, jeśli to konieczne, uzyskać numer REGON i NIP. W niektórych sytuacjach, zwłaszcza gdy chodzi o rozliczenia z urzędami i kontrahentami, niezbędne okazuje się posiadanie firmowego rachunku bankowego. Wybierając ofertę konta firmowego, należy rozważyć następujące czynniki:
Decydując się na wybór konta firmowego, warto skorzystać z dostępnych w sieci rankingów, na przykład: https://finanse.rankomat.pl/konta/firmowe/. Umożliwiają one szybką analizę warunków prowadzenia rachunku, opłat oraz dodatkowych korzyści oferowanych przez banki.
Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej często wiąże się z koniecznością poniesienia znacznych nakładów finansowych, z którymi początkujący przedsiębiorcy mogą mieć trudności. Brak kapitału na start nie musi jednak oznaczać rezygnacji z realizacji planów biznesowych – istnieje wiele form wsparcia finansowego, które mogą ułatwić rozwój firmy już na początkowym etapie. Dostępne są różnorodne programy dofinansowań, zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym, obejmujące bezzwrotne dotacje, preferencyjne pożyczki oraz ulgi podatkowe.
Niektóre instytucje oferują również pomoc w postaci doradztwa biznesowego lub szkoleń dla nowych przedsiębiorców. Oprócz tego, wiele banków i instytucji finansowych oferuje specjalne kredyty na otwarcie działalności, które mogą stanowić dodatkowe źródło finansowania.
Rozpoczęcie pierwszej pracy stanowi ważny etap w życiu każdej młodej osoby, wymagający podjęcia szeregu decyzji wpływających na dalszy rozwój zawodowy. Przed wejściem na rynek pracy należy dokładnie przeanalizować dostępne formy zatrudnienia, poznać aktualne przepisy prawa pracy oraz zrozumieć zasady dotyczące wynagrodzenia i organizacji czasu pracy. Takie przygotowanie buduje pewność siebie i eliminuje ryzyko niejasności związanych z warunkami zatrudnienia.
Młodzi ludzie mogą wybierać między pracą w firmie a założeniem własnej działalności. Prowadzenie własnego biznesu umożliwia realizację własnych pomysłów i większą niezależność, choć wymaga odpowiedniej wiedzy z zakresu zarządzania, finansów i spełnienia formalności związanych z rejestracją przedsiębiorstwa. Świadome decyzje podejmowane na początku kariery pozwalają uniknąć licznych trudności i zwiększają szanse na rozwój zawodowy w wybranej dziedzinie.
Źródła:
● Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
● Badanie „Studenci na rynku pracy”, Program Kariera Polskiej Rady Biznesu
● Serwis informacyjno-usługowy dla przedsiębiorcy
● https://finanse.rankomat.pl/poradniki/kredyt-na-otwarcie-firmy/
Artykuł przygotowany we współpracy z partnerem serwisu.
Autor: Joanna Ważny
©2024 Uniwersytet Bielsko-Bialski. Wszystkie prawa zastrzeżone.
